تکرار سناریوی سوریه در یمن قریب‌الوقوع است؟

به گزارش اکوایران، کارشناسان و تحلیل‌گران معتقدند گروه‌های ضدحوثی در یمن ممکن است به‌دنبال افزایش حملات هوایی آمریکا به اهداف حوثی‌ها، برای جلب حمایت آمریکا جهت حمله به مناطق تحت کنترل این جنبش، رقابت کنند.

تکرار سناریوی سوریه اسد؟

جنگ در یمن در سه سال گذشته تا حد زیادی متوقف شده است. با این حال، گروه‌های همسو با دولت یمن شروع به ارسال نشانه‌هایی کرده‌اند که ممکن است عملیات‌هایی را علیه مناطق تحت کنترل حوثی‌ها از جمله بندر حیاتی حدیده آغاز کنند.

به گزارش الجزیره، در سال ۲۰۱۸ نیز کمپین مشابهی برای حمله به حدیده، که نقطه ورودی مهمی برای غذا و کالا در سواحل دریای سرخ است، قریب‌الوقوع به نظر می‌رسید، اما پس از مداخله سازمان ملل و جامعه بین‌المللی، که از وقوع یک فاجعه انسانی در یمن بیم داشتند، لغو شد.

اما کارشناسان و تحلیل‌گران ابراز تردید کردند که حمله گروه‌های ضدحوثی به رقبای داخلی‌شان موفقیت‌آمیز باشد، هرچند برخی آن را با حمله‌ای که در اواخر سال ۲۰۲۴ منجر به سقوط بشار اسد رئیس‌جمهور سابق سوریه، شد مقایسه کرده‌اند.

هانا پورتر، تحلیل‌گر مستقل مسائل یمن، به الجزیره گفت: «صداهای حامی دولت جمهوری یمن (ROYG) اعلام کرده‌اند که عملیات زمینی علیه حوثی‌ها در حدیده و احتمالاً جاهای دیگر، قریب‌الوقوع است.»

او افزود: «برداشت من تاکنون این است که این اظهارات صرفاً برای جلب حمایت خارجی از آمریکا یا عربستان سعودی برای تصرف حدیده مطرح شده‌اند».

رقابت برای جلب حمایت آمریکا

حوثی‌ها، که به‌طور رسمی با نام انصارالله شناخته می‌شوند، در سال ۲۰۱۴ وارد پایتخت یمن، صنعا، شدند و آن را تصرف کردند. اندکی بعد، ائتلافی به رهبری عربستان سعودی برای حمایت از دولت به رسمیت شناخته‌شده بین‌المللی یمن وارد جنگ با حوثی‌ها شد.

نیروهای ضدحوثی در سال‌های اولیه جنگ به موفقیت‌هایی دست یافتند، اما شکست کمپین حدیده ظاهراً شتاب آن‌ها را کاهش داد و از آن زمان، حوثی‌ها عمدتاً برتری نظامی داشته‌اند.

عربستان سعودی در مارس ۲۰۲۲ اعلام کرد که حملات را در یمن متوقف می‌کند و آتش‌بسی که توسط سازمان ملل میانجی‌گری شد، در ماه بعد بخش زیادی از درگیری‌ها را متوقف کرد. تا آن زمان، حوثی‌ها همچنان صنعا و بخش زیادی از شمال‌غرب یمن را در اختیار داشتند، در حالی که گروه‌های مختلف ضدحوثی شهر بندری کلیدی عدن و بخش‌های بزرگی از جنوب و شرق یمن را کنترل می‌کردند.

دولت یمن در چند سال گذشته دستخوش تغییرات عمده‌ای شده است. رئیس‌جمهور عبد ربه منصور هادی در سال ۲۰۲۲ به‌طور ناگهانی کناره‌گیری کرد و قدرت را به شورای رهبری ریاست‌جمهوری متشکل از هشت عضو واگذار کرد، شورایی که تاکنون بی‌اثر بودن خود را نشان داده است.

احمد عوض بن مبارک، نخست‌وزیر شورای رهبری، روز یکشنبه استعفا داد و ادعا کرد که مانع انجام وظایفش شده‌اند، در حالی که گزارش‌هایی از درگیری بین او و رئیس‌جمهور رشاد العلیمی و اتهامات مربوط به گسترش فراتر از مأموریت تعیین‌شده منتشر شده بود.

شورای رهبری ریاست‌جمهوری شامل اعضایی است که پیش‌تر علیه دولت یمن جنگیده‌اند. از جمله آن‌ها عیدروس الزبیدی، رئیس شورای انتقالی جنوبی، و طارق صالح، برادرزاده علی عبدالله صالح رئیس‌جمهور پیشین، که زمانی متحد حوثی‌ها بود، است.

اما حملات حوثی‌ها به کشتی‌هایی که آن‌ها ادعا می‌کنند به اسرائیل مرتبط هستند در دریای سرخ، و همچنین حملات به خود اسرائیل، موجب آغاز یک عملیات بمباران علیه یمن شده است و برخی نیروهای ضدحوثی اکنون این وضعیت را فرصتی می‌بینند.

نیک برامفیلد، کارشناس مسائل یمن، به الجزیره گفت: «ما از زمان شروع بحران غزه شاهد تلاش‌های گروه‌های مختلف ضدحوثی برای جلب حمایت آمریکا بوده‌ایم». او افزود: «هم دولت یمن و هم شورای انتقالی جنوبی تلاش کرده‌اند خود را به‌عنوان راه‌حل نیاز آمریکا به یک شریک زمینی در مقابله با حوثی‌ها در یمن معرفی کنند.»

طرح در برابر واقعیت

دولت یمن مدت‌هاست تأکید کرده که هدف نهایی‌اش شکست حوثی‌ها و پایان دادن به «کودتای» این گروه علیه دولت یمن است.

اوایل آوریل، رئیس‌جمهور رشاد العلیمی درباره اهمیت وحدت ملی «برای سرنگونی کودتا» سخن گفت و افزود که «ساعت سرنوشت‌ساز» نبرد آزادی نزدیک است.

العلیمی زمان مشخصی برای آغاز این نبرد علیه حوثی‌ها اعلام نکرده، اما نیروهای زیر چتر دولت یمن ممکن است افزایش حملات هوایی آمریکا در دوره ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ را نشانه‌ای از فرصت ببینند.

آمریکا ادعا می‌کند که این حملات رهبران حوثی را هدف قرار داده و توانمندی‌های حوثی‌ها را به‌شدت تضعیف کرده است. مقامات حوثی می‌گویند که از زمان تشدید این حملات در اواسط مارس، دست‌کم ۱۲۳ یمنی کشته شده‌اند، که بسیاری از آن‌ها غیرنظامی بوده‌اند.

گزارش‌های وال‌استریت ژورنال و بلومبرگ حاکی از آن است که بحث‌هایی درباره یک عملیات زمینی ضدحوثی با حمایت آمریکا در جریان است.

وال‌استریت ژورنال به‌طور خاص اعلام کرد که امارات متحده عربی این طرح را با آمریکا مطرح کرده است، اما امارات هرگونه دخالت را رد کرده و لانا نسیبه، معاون وزیر امور سیاسی امارات، در ۱۷ آوریل این گزارش‌ها را «داستان‌های بی‌اساس» توصیف کرده است. امارات رسماً در سال ۲۰۱۹ نیروهای نظامی خود را از یمن خارج کرد.

طارق صالح در گزارش‌های خبری به‌عنوان چهره‌ای محتمل برای رهبری هرگونه کارزار ضدحوثی در سواحل دریای سرخ معرفی شده است. اما کارشناسان می‌گویند تاکنون هیچ نشانه‌ای از بسیج محسوس نیروهای مسلح ضدحوثی یمن در زمین مشاهده نشده است.

ریمان الحمدانی، محقق یمنی در شرکت توسعه بین‌المللی ARK، به الجزیره گفت: «شورای رهبری درباره آزادسازی صنعا و موارد مشابه صحبت کرده، اما تا جایی که من می‌دانم، حرکت زیادی در این جهت انجام نشده است. اینکه اصلاً بتوانند چنین کاری بکنند، موضوع کاملاً متفاوتی است، به‌ویژه با توجه به اینکه عربستان سعودی و امارات دیگر علاقه‌ای به درگیری با حوثی‌ها ندارند.»

پس از سال‌ها جنگ، عربستان و حوثی‌ها در سال ۲۰۲۲ وارد مذاکرات آتش‌بس شدند، وضعیتی که گروه‌های ضدحوثی، از جمله دولت یمن را نسبت به آینده خود بلاتکلیف گذاشت و حوثی‌ها را بیش از پیش در قدرت تثبیت کرد.

راحت در وضعیت موجود

حمله به صنعا، که در ارتفاعات کوهستانی یمن و نزدیک‌تر به قلب قلمرو حوثی‌ها در شمال دور یمن قرار دارد، برای نیروهای دولت یمن بسیار دشوار خواهد بود و نیازمند تغییری اساسی در وضعیت میدانی، و همچنین جلب حمایت قدرتمندترین قبایل یمن است، قبایلی که بسیاری از آن‌ها در حال حاضر حامی حوثی‌ها هستند.

با این حال، هدف اصلی هر عملیات احتمالی با حمایت آمریکا، احتمالاً حدیده خواهد بود؛ شهری که در یک دشت ساحلی قرار دارد و جمعیت آن حمایت کمتری از حوثی‌ها دارند.

از دست دادن حدیده، به‌همراه سایر مناطق ساحل دریای سرخ، شکست مهمی برای حوثی‌ها محسوب می‌شود و توانایی آن‌ها را برای حمله به کشتی‌رانی در این مسیر حیاتی دریایی محدود می‌کند.این هدف با هدف اصلی آمریکا هم‌راستا است: کاهش توانایی حوثی‌ها برای حملات منطقه‌ای، حتی اگر این گروه همچنان بتواند موشک‌هایی با برد بلندتر شلیک کند.

اما هر تلاشی برای تصرف حدیده احتمالاً نیازمند یک کارزار شدید خواهد بود و به نظر نمی‌رسد تاکنون هیچ نیرویی، حتی آمریکا، تمایلی به حمایت کامل نظامی از نیروهای ضدحوثی داشته باشد.‌ این موضوع مشکلی جدی برای نیروهای ضدحوثی است و شاید اصلاً عملی نباشد، به‌ویژه با توجه به اینکه دولت یمن حتی زمانی که از حمایت نظامی سنگین ائتلاف به رهبری عربستان برخوردار بود، نتوانست حوثی‌ها را شکست دهد.

هانا پورتر گفت: «حوثی‌ها تمام توان خود را برای دفاع از حدیده به‌کار خواهند گرفت. دسترسی آن‌ها به بندر برای بقای‌شان حیاتی است.» او افزود که حوثی‌ها از نظر نظامی احتمالاً در موقعیت بهتری برای دفاع از حدیده نسبت به هر گروهی که قصد پیشروی به آنجا را داشته باشد، قرار دارند. پورتر گفت: «صادقانه بگویم، فکر می‌کنم دولت جمهوری یمن و شورای رهبری ریاست‌جمهوری خیلی انگیزه‌ای برای تغییر وضعیت موجود ندارند.»

او ادامه داد: «اگر فرصت واقعی برای تصرف بندر حدیده وجود داشت، آن‌ها از آن استفاده می‌کردند، اما فکر نمی‌کنم حمایتی که نیاز دارند را به دست بیاورند.»