به گزارش اکوایران، خرازی گفت: در دوران خاتمی، گام‌های مؤثری برای ترمیم روابط و توسعه همکاری‌ها برداشته شد که از جمله آن‌ها می‌توان به همکاری ایران و عربستان برای افزایش قیمت نفت اشاره کرد. مرحوم هاشمی معتقد بود که با قیمت نفت ۸ دلار، استخراج صرفه اقتصادی ندارد و لذا مذاکراتی که در آن زمان با ملک عبدالله انجام شد، منجر به همکاری برای کاهش تولید نفت و افزایش قیمت آن شد. این همکاری نه تنها به نفع ایران و عربستان، بلکه به نفع تمامی کشورهای تولیدکننده نفت بود.

رئیس شورای راهبردی روابط خارجی با ابراز نگرانی از تلاش اسرائیل برای سلطه بر منطقه خلیج فارس، بر شکل‌گیری گفت‌وگوهای جدی بین ایران و کشورهای عربی منطقه تاکید کرد و افزود: به نظر می‌رسد در سایه عقلانیت و بلوغی که کشورهای منطقه پیدا کرده‌اند، باید گفت‌گوهای منطقه‌ای بین ایران و مجموعه کشورهای عربی محقق شود.

خرازی افزود: ایران همواره خواهان چنین گفت‌وگوهایی بوده است. بر اساس قطعنامه ۵۹۸، دبیرکل سازمان ملل موظف است که مجمعی را بین کشورهای ایران، عراق و کشورهای خلیج فارس تشکیل دهد تا در قالب آن بتوان گفت‌گوهایی را برای توسعه روابط انجام داد. تا کنون، چنین تماسی برقرار نشده و سال گذشته نیز در سازمان ملل متحد، برنامه‌ای در این خصوص گذاشته شد، اما به دلیل اختلافات، تحقق نیافت.

وی با اشاره به «طرح هرمز» در زمان وزارت «محمدجواد ظریف»، تصریح کرد: این طرح و طرح مودت که اخیرا مطرح شده است می‌تواند باب این گفت‌وگوها را بگشاید. با توجه به ضرورتی که در منطقه برای کار جمعی و گفت‌وگوهای سازنده احساس می‌شود، باید در پی تحقق این امر بود. مجمع کشورهای ایران، عراق و کشورهای شش‌گانه عرب خلیج فارس می‌تواند بدون دخالت خارجی، در زمینه توسعه منطقه، چه از نظر امنیتی، چه از نظر اقتصادی و چه از نظر همکاری‌های فرهنگی، گام بردارد.

رئیس شورای راهبردی روابط خارجی با اشاره به لزوم بکارگیری از قدرت نرم در کنار قدرت سخت، بیان کرد:‌ امروز که به این اقتدار دست یافته‌ایم، باید به قدرت نرم در سایه قدرت سخت پرداخته و دیپلماسی کنشگر را در پیش گیریم. دیپلماسی‌ای که خود طرح و برنامه داشته باشد و دیگران را به صحنه بکشاند و با همکاری آن‌ها تحولی ایجاد کند. ما در مرحله‌ای هستیم که باید در زمینه دیپلماسی غیررسمی و عمومی، سرمایه‌گذاری جدی کنیم و با زبانی جدید صحبت کنیم. انقلاب اسلامی پیام‌های روشنی دارد که می‌توانیم از آن‌ها بهره‌برداری کنیم. همچنین باید از فرهنگ و ادب ایرانی خود استفاده کنیم تا لطافت هنری و ادبی خود را به دیگران نشان دهیم.

خرازی ایجاد توازن بین اسلامیت، ایرانیت و عرفان شیعی را رویکردی راهبردی دانست و تصریح کرد: این امر می‌تواند تصویر جدیدی از کشورمان نه تنها در منطقه، بلکه در سطح جهانی ایجاد کند. زمان آن فرارسیده است که از قدرت نرم که در ایران بسیار ارزشمند است، بهره‌برداری کنیم و توانایی‌های خود را در این زمینه تقویت کنیم. در زمینه دیپلماسی، نیاز به کنشگری داریم که مستلزم تحلیل دقیق وقایع و اطلاعات صحیح است. ما به تحلیلگرانی نیاز داریم که بتوانند آینده نه بر اساس خیالات، بلکه بر پایه واقعیت‌ها پیش‌بینی کنند.

وی وجود سیاستمداران بزرگ ایران در طول تاریخ که با پیش‌بینی‌های صحیح خود، هدایت‌گر جامعه بودند را یادآور شد و افزود: امروزه نیز به چنین سیاستمدارانی نیاز داریم که بتوانند با شناخت عمیق از وضعیت، مسیر آینده را ترسیم کنند.

رئیس شورای راهبردی روابط خارجی نقش آفرینی اندیشکده‌ها را مهم ارزیابی کرد و تاکید کرد: هر یک از موسسات و اندیشکده‌ها باید به سهم خود در ارائه تحلیل‌های دقیق و راه‌حل‌های مبتنی بر آن تحلیل‌ها کمک کنند تا ان‌شاءالله بتوانیم تحولی ایجاد کنیم.

خرازی به برگزاری اجلاس مجمع تهران در دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی در آینده‌ای نزدیک اشاره کرد و گفت: این اجلاس بسیار مهم است و کشورهای زیادی در آن شرکت خواهند کرد. این محفل، فرصت بسیار خوبی است تا تصویری جدید و راهبردی از ایران به نمایش بگذاریم. همچنین هفته آینده نیز اجلاس گفتگوهای ایرانی-عربی برگزار خواهد شد که جمعی از کشورهای عربی به همراه محققان و اندیشمندان ایرانی در آن شرکت خواهند کرد، در این نشست‌ها در زمینه‌هایی که بین ما و کشورهای عربی مشترک است، گفت‌وگویی صورت خواهد گرفت.

وی همکاری‌ بین ایران و کشورهای حاشیه خلیج فارس را بسیار فراتر از مسائل اقتصادی دانست و تصریح کرد: همکاری در زمینه انرژی، علم و فناوری، فرهنگ و میراث مشترک کشورهای منطقه، و همچنین همکاری در زمینه سیاسی و نظامی، از جمله این حوزه‌هاست. سرنوشت آینده این منطقه در گرو همکاری کشورهای منطقه است و ایران آماده همکاری‌های گسترده است.

محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه پیشین گفت: جمهوری اسلامی ایران هم در راستای همان هدف عمل کرد؛ به این معنا که جمهوری اسلامی ایران هم خواست بتواند تمامیت ارضی و امنیت ملی کشور را فراهم کنم منتها، از مسیر مستقل و از مسیر درون‌زا. پیش از این می‌بینیم که شاه زمانی که با مشکلاتی در برابر انقلاب مواجه شد، چون نگاهش برون‌نگر بود، گفت یک نخست‌وزیری بیاوریم که انگلیسی‌ها خوشحال شوند، چون فکر می‌کرد انقلاب را آنها پیش میبرند. در زمان جمهوری اسلامی، وابستگی ما به مردم شد. با اتکای به مردم، جمهوری اسلامی یک روند و روش جدیدی را در همان مسیر گذشته یعنی تأمین امنیت ملی ایران ادامه داد. ۴۰ سال از جمهوری اسلامی گذشته و ما تاکنون تنها حکومتی بعد از نادرشاه بودیم که یک وجب از خاک ایران را از دست ندادیم. به عبارت دیگر، این را علی‌رغم مخالفت همه دنیا به دست آوردیم.

وی ادامه داد: در جنگ عراق، همه ما شاهد بودیم که دنیا چه کرد: روس‌ها میگ می‌دادند، انگلیسی‌ها شیفتن می‌دادند، آمریکایی‌ها از طریق عربستان آواکس می‌دادند، چینی‌ها سیرکور می‌دادند، فرانسوی‌ها اگزوست و میراژ می‌دادند. حتی نمی‌توانستند میراژ را مستقیم به عراق برسانند، آن را اجاره می‌دادند تا علیه ایران استفاده شود. آلمان‌ها هم شیمیایی می‌دادند. من روز اولی که حضرات را دیدم، به آن‌ها گفتم: روی‌تان زیاد نکنید. گفتند چرا قطعنامه‌های شورای امنیت را اجرا نمی‌کنید، گفتم روی‌تان را زیاد نکنید اینجا ما شما را محاکمه‌ می‌کنیم. جمهوری اسلامی در این شرایط در جنگ، حالا نمی‌گویم برنده شد، ولی یک وجب از خاک کشور را از دست نداد. حتی شاه بحرین را داد، اما ما یک وجب خاک کشور را نداریم که از دست داده باشیم.

ظریف گفت: بعضی‌ها راجع به خزر یا دریای کاسپین حرف‌هایی می‌زنند، که اگر شد می‌گویم که در زمان شاه در دریای کاسپین چه خبر بود. عرض کنم که یک وجب از آب‌های ایران و خاک ایران در جمهوری اسلامی از بین نرفت. حتی به وضعیتی رسیدیم که آمریکا به ما حمله کرد، شهید سلیمانی را در یک اقدام تروریستی، آمریکایی‌ها شهید کردند. البته قبلش ما پهپاد آمریکایی را زده بودیم. ما تنها کشوری هستیم که به پایگاه آمریکایی حمله کردیم. اسرائیل به ما حمله کرد، ما هم کشوری هستیم که اسرائیل را زدیم. حالا بعضی‌ها می‌گویند این نشانه ضعف ما بود؛ چه موافق باشیم چه مخالف، عرض می‌کنم به اسرائیلی‌ها و آن‌هایی که می‌گویند امروز ایران ضعیف شده، باید گفت اگر این موشک‌ها به جای مناطق خالی نظامی، وسط مناطق جمعیتی می‌خورد، آن وقت معلوم می‌شد توان ایران چقدر است. لذا به قول مقام معظم رهبری، دوران بزن‌دررو با ایران تمام شد. دیگر کسی نمی‌تواند مثل دوره قاجار یا پهلوی، ایران را لقمه چرب و نرمی بگیرد که در جنگ جهانی اول، علی‌رغم بی‌طرفی، اشغالش کنند و قحطی بر ایران حاکم کنند، یا در جنگ جهانی دوم، باز هم علی‌رغم بی‌طرفی، ایران را اشغال کنند.

این استاد دانشگاه گفت: کشورهای منطقه، از دید جهانی، اولاً به این نتیجه رسیده‌اند که امنیت خریداری‌شده، برایشان امنیت نمی‌آورد، همان‌طور که در آرامکو دیدند. دوم اینکه به این نتیجه رسیده‌اند که بدون وجود ایران قوی، اسرائیل بزرگ‌ترین تهدید برای کشورهای عربی است. در سال ۱۹۹۱ اتفاقی در منطقه افتاد که خواستند روند سازش را شروع کنند، من این را گفتم و یک خانم اسرائیلی گفت ظریف دروغ می‌گوید، اسنادش در روزنامه اطلاعات منتشر شد. آقای اسحاق رابین به همراه آقای لوبرانی، سفیر سابق اسرائیل در ایران و مشاور نخست‌وزیری، تصمیم گرفتند که بدون ایجاد دشمن جدید نمی‌توانند جامعه اسرائیل را راضی به سازش با اعراب کنند، لذا دشمن جدیدی ایجاد شد، روایت‌های تاریخی جدیدی شکل گرفت. به جای روایت نجات بابل، روایت استر و مردخای را آوردند، یعنی ایران به دشمن جدید تبدیل شد. این دعوا بین امنیت و امنیتی‌سازی است. دو سه هفته پیش، مقاله‌ای در مجله ژئو استراتژیک از بنده و آقای دکتر کریمی منتشر شد که تفاوت امنیت و امنیتی‌سازی را توضیح می‌دهد. اشتباه ما این است که امنیت را با امنیتی‌سازی اشتباه گرفتیم. اسرائیلی‌ها بازی‌ای که با ما کردند، بازی تهدیدانگاری و امنیتی‌سازی بود که از سال ۱۹۹۰ شروع شد.

وی ادامه داد: جنگ ایران و عراق تمام شد و بازی‌هایی که اسرائیل در آن زمان انجام داد، خود موضوعی است که نیاز به تحقیق دارد. مثلاً بررسی شود که رادیو اسرائیل در چه زمان‌هایی اعلام می‌کرد عراق در ضعیف‌ترین وضعیت است. از این بحث بگذریم. این وضعیت را با مردم اسرائیل شروع کردند؛ با ایجاد نگرانی در جامعه بین‌المللی درباره بمب هسته‌ای ایران ادامه دادند و سپس این نگرانی به جهان عرب بردند. یادتان است در زمان خانم کلینتون، بحث کشورهای مقتدر منطقه مطرح شد؟ همه این‌ها برای این بود که خطر جدیدی معرفی کنند. حالا اینکه آمریکا اصولاً تمایلی به ماندن در این منطقه ندارد و می‌خواهد مشکلات منطقه را پایان دهد تا حضورش را کمرنگ کند و به سمت چین برود.

ظریف گفت: ما در گفت‌وگوهای سوریه به حضور مصر اصرار داشتیم. آمریکایی‌ها نمی‌خواستند مصری‌ها باشند، آن‌ها می‌گفتند شما و کشورهای خلیج فارس باشید. ما بودیم که به حضور مصر و عراق اصرار کردیم. دوستانی که کار منطقه‌ای یا بین‌المللی کرده‌اند می‌دانند که در سازمان‌های بین‌المللی، نزدیک‌ترین مواضع را ایران و مصر به هم دارند. لذا این امکان وجود دارد که با توجه به وضعیت جدید ایران، جهان و منطقه، آینده متفاوتی بسازیم. برای ساخت این آینده متفاوت، اولین کار این است که با گذشته خودمان آشتی کنیم، از آن یاد بگیریم، اما زندانی گذشته نباشیم. دنبال پیدا کردن مسئول اینکه چرا هزینه زیاد کردیم، چرا خرج زیاد شد، چرا این مشکلات پیش آمد، نباشیم. به گذشته افتخار کنیم و با افتخار به آن، به جلو پرش کنیم، نه اینکه در گذشته بمانیم.

وی در پایان گفت: از این شرایط استفاده کنیم؛ شرایط همیشه یکسان نخواهد بود. اگر منطقه را تهدید فرض کنیم، منطقه تهدید خواهد شد. بر اساس قاعده پیشگویی‌های خودکام‌بخش، آینده‌ای وجدآفرین برای این منطقه پیش‌بینی کنیم. ما نمی‌خواهیم پیشگویی کنیم، می‌خواهیم آینده‌ورزی و آینده‌سازی کنیم. آینده این منطقه می‌تواند متفاوت از گذشته باشد. نگوییم نمی‌تواند، چون گذشته این‌گونه بوده است این یعنی زندانی گذشته بودن. ما نیاز داریم به سمت آینده برویم. آن وقت اندیشکده‌های ما می‌توانند بدون اینکه زندانی گذشته باشند، درباره آینده‌ای ساخته‌شده، آینده‌ای پیش‌ساخته، آینده‌ای که ما می‌سازیم، صحبت کنند. ما خودمان می‌توانیم آینده‌مان را بسازیم.

محمدحسین عادلی، اقتصاددان با اشاره به اینکه، کشورهای حاشیه خلیج فارس به تغییر در قدرت‌های جهانی آگاه شده‌اند، گفت: این تغییر قدرت پایدار اقتصادی است و آن‌ها این موضوع را به خوبی درک‌ کرده‌اند. همه این کشورها برای زمان خاصی از آینده برنامه و چشم‌انداز زمانی ویژه‌ای دارند و استراتژی آینده آنها دو گانه است، بخشی بر نفت و گاز و انرژی‌های فسیلی تمرکز کرده و بخش دیگر در پی توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر و متنوع‌سازی اقتصاد است و این در حالی است که آن‌ها در پی توسعه برنامه‌های مربوط به میادین نفتی و گازی خود هستند.

عادلی ادامه داد: کشورهای منطقه در حالی ظرفیت‌های نفت و گاز خود را ارتقا می‌دهند که در ایران با شعار متنوع‌سازی اقتصاد، به نفت و تولید و استخراج آن بی‌توجهی می‌شود و بزرگترین خطری که نفت ایران را تهدید می‌کند، افت فشار و کاهش تولید به نصف، در پالایشگاه پارس جنوبی است که ۷۰ درصد تولید گاز روزانه(۷۰۰میلیون مترمکعب) را تامین می‌کند.

وی با اشاره به برنامه‌های جدید کشورهای حاشیه خلیج فارس در زمینه انرژی گفت: آن‌ها با شعار کربن‌کم درصدد تولید و صادرات هیدروژن سبز و آبی هستند. این کشورها همچنین سرمایه‌گذاری بالایی در حوزه پتروشیمی دارند و چین در امارات متحده عربی سرمایه‌گذاری کلان در حوزه پتروشیمی دارد. کشورهای حاشیه خلیج فارس درصدد تامین ۳۰ درصد انرژی خود از طریق انرژی‌های تجدیدپذیر هستند و عربستان سعودی ۵ هزار و دویست مگاوات برق خورشیدی تولید می‌کند و درصدد است آن‌ را به ۴۲ هزار مگاوات تا سال ۲۰۳۰ ارتقا دهد.

این دیپلمات ارشد وزارت‌ امور خارجه با تاکید بر اینکه آسیب‌شناسی گذشته بسیار مهم است، گفت: باید بدانیم که از کجا ضربه خوردیم و در تولید ناخالص داخلی از کشورهای همسایه عقب ماندیم. اگر در پی داشتن امنیت درون‌زا هستیم، باید قدرت اقتصادی را افزایش دهیم، روی پای خود بایستیم و این الگویی است که همه کشورها انجام می‌دهند.

عادلی با اشاره به اینکه در حال حاضر آمریکا به شدت نیازمند گفت‌وگو و مذاکره با ایران است، گفت: اگر ما از این فرصت استفاده کنیم، راه ما به منطقه باز خواهد شد. ایران باید با عربستان سعودی هم پیمان جامع ببندد. این کشورها با بسیاری از قدرت‌های جهانی پیمان‌های تجاری مهم دارند و ما باید با این کشورها سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی آغاز کنیم و بهترین نمونه آن می‌تواند سرمایه‌گذاری عربستان در انرژی‌های تجدیدپذیر ایران است. ایران باید برقراری و احداث خطوط انرژی اعم از برق و گاز را باید این کشورها در اولویت قرار دهد و از رقابت موجود در میان این کشورها به نفع خود استفاده کند.

وی ادامه داد: می‌توان به مصر و عربستان برای ایستادن در برابر اسرائیل کمک کرد. اگر بتوانیم مذاکرات با آمریکا را همگام با مذاکرات با عربستان و امارات و دیگر کشورهای منطقه پیش ببریم، می‌توانیم رشد اقتصادی خود را به منطقه پیوند بزنیم. نقطه حساس این منطقه رشد اقتصادی آن است و این کشورها مصمم هستند که در سال ۲۰۳۰ به رشد بالای اقتصادی دست یابند و این رشد به رشد ایران گره خورده است و بنابراین بایدپیوندهای اقتصادی خود با این کشورها را تقویت و نوعی رفتار کنیم که بازیگر مخرب منطقه رژیم اسرائیل معرفی شود.

وی در پایان گفت: آمار رشد منفی اقتصادی کشورهای حاشیه خلیج فارس در زمان جنگ ایران، و رشد بالای آنها در زمان رشد ایران یک پیام روشنی برای آنها دارد. اینکه این منطقه با هم و در کنار هم می توانند رشد کنند. گزینه دیگری وجود ندارد، پس بیاییم همه با هم همکاری کنیم. امروز فضا برای همکاری با عربستان سعودی بسیار مناسب است . موفقیت مذاکرات جاری ایران و آمریکا حتما به فضای همکاری ایران و عربستان و کشورهای خلیج فارس کمک شایانی می کند.