قدرت در ازای سرسپردگی به رئیس؛ داستان صعود روبیو به بالاترین سطوح کاخ سفید

به گزارش اکوایران، مارکو روبیو تحت ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ دستاوردهای بزرگی داشته است، دستاوردهایی بسیار فراتر از آنچه تقریباً همه انتظار داشتند.

وزیر امور خارجه که زمانی یکی از ضعیف‌ترین چهره‌ها در حلقه نزدیکان ترامپ به شمار می‌رفت و تصور می‌شد به دلیل داشتن رقبای داخلی فراوان و اختلافات عمده سیاسی با ترامپ و پایگاه «ماگا» خیلی زود از کابینه کنار گذاشته شود، حالا موفق شده اعتماد رئیس‌جمهور را به‌دست آورد؛ آن‌قدر که ترامپ این هفته مسئولیت قدرتمند دیگری به او سپرد و او را به‌عنوان مشاور امنیت ملی موقت، جایگزین مایک والتز برکنار شده کرد. برخی از مشاوران ترامپ علاقه‌مندند این انتصاب موقت به یک موقعیت دائمی تبدیل شود.

به گزارش پولتیکو، اعتبار روبیو در چشم ترامپ زمانی افزایش یافت که سناتور سابق بسیاری از دیدگاه‌های پیشین خود را کنار گذاشت، به‌شدت از برخی از سخت‌گیرانه‌ترین سیاست‌های ترامپ دفاع کرد و توانست با سایر افراد نزدیک به رئیس‌جمهور همکاری خوبی داشته باشد.

سناتور جیمز ریش، رئیس جمهوری‌خواه کمیته روابط خارجی سنا از آیداهو گفت: «او این شغل را با علم کامل به آنچه در انتظارش بود، پذیرفت. وقتی چنین شغلی را قبول می‌کنی، دیگر مثل زمانی که یک سناتور ایالات متحده هستی، آزاد نیستی. وقتی این مسئولیت را می‌پذیری، متعهد می‌شوی که خواسته‌های رئیست را عملی کنی، و او توانایی واقعی انجام این کار را دارد.»

ترامپ، که زمانی رقیب انتخاباتی‌اش روبیو را «مارکو کوچولو» خطاب می‌کرد، اکنون به نظر می‌رسد سناتور سابق فلوریدا را به‌عنوان یک مشکل‌گشا می‌بیند که قادر است چالش‌های کلیدی را حل کند، آن‌قدر که چهار مسئولیت همزمان به او واگذار کرده است.

ترامپ روز پنج‌شنبه در باغ رز گفت: «هر وقت مشکلی دارم، به مارکو زنگ می‌زنم. او مشکل را حل می‌کند.»

صعود روبیو درسی است برای دیگرانی که تلاش می‌کنند در دولت ترامپ دوام بیاورند، دولتی که دوره اولش با جابه‌جایی مداوم کارکنان شناخته می‌شد. غرور و دیدگاه‌های خود را با غرور و دیدگاه رئیس‌جمهور معاوضه کن؛ هر وقت لازم است سکوت کن، اما در دفاع از دیدگاه ترامپ صدایت را بلند کن؛ و با انجام کاری که ترامپ را از ایستادن در برابر تو بازمی‌دارد، رقبا را کنار بزن.

یکی از مقامات سابق دولت ترامپ درباره مجموعه مقام‌ها و فرستادگانی که مشاوران ارشد ترامپ را تشکیل می‌دهند، گفت: «این یک لانه مار است، اما به‌نظر می‌رسد روبیو کمی بهتر از دیگران در آن راه پیدا کرده. تو باید بتوانی با همه این افراد کنار بیایی.»

این فرد و دیگران برای بیان صریح درباره موضوعی حساس، به شرط ناشناس ماندن صحبت کردند.

منتقدان می‌گویند روبیو در ازای این ارتقا، بهای زیادی پرداخته است، چرا که سیاست‌هایی را که سال‌ها از آن‌ها حمایت می‌کرد، کنار گذاشته است. برخی معتقدند او به چیزی فراتر از یک «رعیت ترامپ» تبدیل نشده، رعیتی بدون آن‌که قدرت مستقلی داشته باشد.

آدام ارلی، سفیر پیشین آمریکا در بحرین در دوره ریاست‌جمهوری جورج دبلیو بوش و باراک اوباما گفت: «وقتی اجازه دهی که پایمالت کنند، احترام، اعتبار و آینده‌ات را در واشنگتن از دست می‌دهی؛ روبیو بی‌ارزش شده است.»

حامیانش استدلال می‌کنند که روبیو یک سیاستمدار ماهر است که در طول مسیرش، از جمله رسیدن به ریاست مجلس نمایندگان فلوریدا در ۳۵ سالگی و عضویت در کمیته‌های اطلاعاتی و روابط خارجی سنا توانسته با انعطاف و پذیرش دیدگاه‌های رأی‌دهندگان به جایگاه‌های بالایی دست یابد، از جمله همان رأی‌دهندگانی که ترامپ را به قدرت رساندند.

در نتیجه، نقش او گسترش یافته است. او اکنون وزیر امور خارجه، مشاور امنیت ملی موقت، رئیس موقت آژانس توسعه بین‌المللی آمریکا (USAID) و رئیس موقت آرشیو ملی ایالات متحده است.

وزارت امور خارجه در پاسخ به درخواست اظهار نظر، بیانیه زیر را ارائه کرد: «وزیر روبیو به اعتماد ابراز شده به او افتخار می‌کند و هر روز در حال اجرای دستورکار رئیس‌جمهور است.»

روبیو بخشی از پیشرفت خود در دولت ترامپ را مدیون این است که بیش از حد بر سر عقاید خود حساس نبوده است.

چندین بازیگر قدرتمند در حوزه سیاست خارجی در تیم ترامپ حضور دارند، از جمله استیو ویتکاف، فرستاده ویژه، تولسی گبرد، مدیر اطلاعات ملی، جی‌دی ونس، معاون رئیس‌جمهور، و سوزی وایلس، رئیس دفتر کاخ سفید که به گفته یکی از مقامات سابق دولت ترامپ، هر یک نفوذی فراتر از عناوین رسمی خود دارند.

با این حال، روبیو، دیپلمات ارشد آمریکا، توانسته با سایرین همکاری کند. یکی از مقامات آمریکایی می‌گوید روبیو همچنان صدایی مهم در سیاست‌گذاری درباره جمهوری اسلامی ایران است، حتی با وجود اینکه ویتکاف مسئول مستقیم این پرونده است.

او همچنین رابطه نزدیکی با وایلس دارد؛ هر دو اهل فلوریدا هستند. به گفته دو نفر از افراد نزدیک به کاخ سفید، این دو در طول پذیرش مسئولیت‌هایشان در دولت، ارتباط نزدیکی حفظ کرده‌اند.

البته، روبیو آماده است که در مواقع لازم، دیگران را کنار بزند.

او پیت ماروکو، یکی از چهره‌های محبوب «ماگا» که مسئول نظارت بر انحلال آژانس توسعه بین‌المللی آمریکا بود، را به دلیل اختلافات سیاسی و شکایات مربوط به عملکردش در محیط کار، برکنار کرد.

روبیو همچنین موفق شد در برابر خواسته‌های ایلان ماسک، مشاور ترامپ، برای کاهش‌های رادیکال و سریع نیرو در وزارت امور خارجه مقاومت کند و حتی در این مسیر با وجود علاقه شخصی رئیس‌جمهور به میلیاردر مشهور، از حمایت نسبی ترامپ برخوردار شد.

تیم «بهره‌وری دولت» ماسک، هرج‌ومرج زیادی به بار آورده بود، زیرا به‌سرعت کاهش‌هایی را بر آژانس توسعه بین‌المللی آمریکا تحمیل کرد. تخریب این آژانس پیش از تصدی روبیو به‌عنوان مدیر موقت آغاز شده بود، اما او تصمیم گرفت این روند را متوقف نکند. با این حال، به گفته یکی از مقامات دولت ترامپ که به روبیو نزدیک است، روبیو نمی‌خواست همان هرج‌ومرج را در وزارت امور خارجه تکرار کند. بنابراین اگرچه او برنامه‌هایی برای کاهش بودجه و بازسازی وزارت خارجه ارائه کرده، این اقدامات به‌مراتب حساب‌شده‌تر از آن چیزی است که در آژانس توسعه بین‌المللی رخ داد.

روبیو همچنین با پذیرفتن پرشور بسیاری از سیاست‌های ترامپ، حتی اگر با دیدگاه‌های گذشته‌اش در تضاد بود، خود را در دل ترامپ جا کرد.

روبیو پیش‌تر از برنامه‌های ترویج حقوق بشر و دموکراسی در خارج حمایت می‌کرد. اما پایگاه «ماگا» این تلاش‌ها را پروژه‌هایی «ووک» و لیبرال می‌دانند که هدر دادن پول است. اکنون، روبیو بسیاری از برنامه‌هایی را که چنین فعالیت‌هایی را انجام می‌دهند، لغو می‌کند.

روبیو زمانی یک جمهوری‌خواه متمایل به مداخله تلقی می‌شد که از همه چیز حمایت می‌کرد؛ از تحریم‌های سنگین علیه دیکتاتورها گرفته تا برخی مداخلات نظامی آمریکا در خارج. او اصرار داشت که آمریکا باید از اوکراین در برابر تهاجم روسیه حمایت کند و صدای اصلی در مقابله با قدرت گرفتن چین بود.

اما از زمانی که وزیر امور خارجه شده، این مواضع را تعدیل کرده است. به اوکراین فشار آورده تا به توافق صلح با روسیه برسد، و به‌طور غیررسمی گفته که آمریکا باید بپذیرد جهان به‌دلیل قدرت فزاینده چین، چندقطبی‌تر شده است.

روبیو همچنین تلاش کرده پایگاه «ماگا» را به خود جلب کند، از جمله با حضور منظم در برنامه‌های گفت‌وگومحوری که توسط چهره‌های محبوب این جمعیت اجرا می‌شوند.

آرون دیوید میلر، پژوهشگر ارشد در بنیاد کارنگی برای صلح بین‌الملل که برای وزرای امور خارجه جمهوری‌خواه و دموکرات کار کرده، گفت: «او اساساً دیدگاه‌های سیاست خارجی خود را تغییر داده تا خدمت کند.»

حامیان روبیو در دولت ترامپ می‌گویند دیدگاه‌های او پیش از پیوستن به کابینه در حال تغییر بود، به‌ویژه زمانی که در سراسر آمریکا سفر می‌کرد و به حرف رأی‌دهندگانی گوش می‌داد که می‌خواستند دولت بیشتر بر چالش‌های داخلی تمرکز کند. آن‌ها می‌گویند روبیو از همان ابتدای ورودش به وزارت خارجه صریحاً اعلام کرد که قرار است دیدگاه رئیس‌جمهور را اجرا کند، نه دیدگاه خودش.

روبــیو در سخنرانی هنگام ورودش گفت: «در جمهوری ما، این رأی‌دهندگان هستند که مسیر کشورمان را، چه در داخل و چه در خارج، تعیین می‌کنند و آن‌ها دونالد جی ترامپ را به‌عنوان رئیس‌جمهورمان انتخاب کرده‌اند، آن‌هم با مأموریتی کاملاً روشن در حوزه سیاست خارجی. این مأموریت آن است که سیاست خارجی ما بر یک چیز متمرکز باشد: پیشبرد منافع ملی‌مان.»

روبیو که پیش‌تر داستان مهاجرت خانواده‌اش از کوبا را با افتخار بازگو می‌کرد، اکنون با شور و حتی رویکردی جنگ‌طلبانه، سیاست‌های ضدمهاجرت ترامپ را به اجرا گذاشته است؛ از جمله امضای دستور لغو بسیاری از ویزاهای دانشجویی و تلاش‌هایی برای فرستادن مهاجران به زندانی در السالوادور.

در جلسه کابینه روز چهارشنبه، از روبیو پرسیده شد که آیا از السالوادور خواسته مردی را که وزارت دادگستری آمریکا اذعان کرده به‌اشتباه دیپورت شده، بازگرداند یا خیر.

روبیو پاسخ داد: «هرگز چنین چیزی را به شما نمی‌گویم. و می‌دانید به چه کس دیگری هم هرگز نخواهم گفت؟ به یک قاضی. سیاست خارجی کشور ما در اختیار رئیس‌جمهور ایالات متحده و قوه مجریه است، نه یک قاضی.»

با توجه به اینکه انتظار می‌رود روبیو دست‌کم شش ماه هم‌زمان به‌عنوان وزیر امور خارجه و مشاور امنیت ملی خدمت کند (و احتمالاً بیشتر)، مقامات کنونی و پیشین وزارت خارجه هشدار داده‌اند که انجام همزمان این دو مسئولیت به‌خوبی ممکن نیست.

برخی نگران بودند که این موضوع باعث تضعیف هر دو نقش شود. آن‌ها همچنین این پرسش را مطرح کردند که روبیو چگونه می‌تواند میان الزامات سفرهای وزیر خارجه و نیاز مشاور امنیت ملی به ماندن در کنار رئیس‌جمهور و نظارت بر شورای امنیت ملی، تعادل برقرار کند.

یکی از دیپلمات‌های ارشد پیشین گفت: «نمی‌توان همزمان در دو جا بود.»

در برخی محافل وزارت خارجه، نوعی خودبزرگ‌بینی نهفته وجود دارد؛ وزارتخانه‌ای که قدرتش در دهه‌های اخیر کاهش یافته، چرا که شورای امنیت ملی و پنتاگون موفق شده‌اند آن را به حاشیه برانند.

یکی از مقامات وزارت خارجه با طنز گفت: «شورای امنیت ملی؟ یعنی یک اداره جدید در وزارت خارجه؟»

ادغام این دو سمت، پیش‌تر هم تجربه شده بود، زمانی که هنری کیسینجر در دهه ۱۹۷۰ هم‌زمان وزیر خارجه و مشاور امنیت ملی بود، تجربه‌ای که همیشه هم به‌خوبی پیش نرفت.

جان بولتون، مشاور امنیت ملی ترامپ در دوره اول که بعدها با رئیس‌جمهور اختلاف پیدا کرد، گفت: «افراد در وزارت دفاع و دیگر سازمان‌هایی که در فرآیند امنیت ملی نقش داشتند، فکر می‌کردند این وضعیت ناعادلانه است، چون همه‌چیز به نفع کیسینجر پیش می‌رفت، چون دو صندلی را همزمان در اختیار داشت. این یکی از دلایلی بود که باعث شد فشارها بر رئیس‌جمهور جرالد فورد زیاد شود تا در نهایت آن دو سمت را از هم جدا کند و به نظم معمول بازگردد.»