به گزارش اکوایران، رئیس‌جمهور آمریکا، دونالدترامپ تهدید کرد که خریداران نفت یا محصولات پتروشیمی ایران را از انجام هرگونه تجارت با ایالات متحده محروم خواهد کرد؛ هشداری که در عمل، چین را هدف قرار داده و بر تهران فشار بیشتری در خصوص برنامه هسته‌ای‌اش وارد می‌کند.

ترامپ روز پنج‌شنبه در پیامی در شبکه‌های اجتماعی اعلام کرد که در صورت ادامه خرید نفت و محصولات پتروشیمی ایران، خریداران با تحریم‌های ثانویه مواجه خواهند شد. چین با اختلاف زیاد، بزرگ‌ترین خریدار باقی‌مانده نفت خام و فرآورده‌های نفتی ایران است، پس از آنکه بیشتر مشتریان دیگر، از اروپا تا هند، تحت فشار تحریم‌های فلج‌کننده، خرید خود را متوقف کرده‌اند.

در عین حال، چین و آمریکا درگیر جنگی گسترده‌تر بر سر تجارت هستند. دولت ترامپ تعرفه‌های سنگینی بر کالاهای چینی وضع کرده، اما به گزارش وال استریت ژورنال، در حال بررسی اقداماتی برای کاهش تنش است. مشخص نیست که این هشدار جدید تا چه حد با شدت اجرا خواهد شد.

یکی از چند پیام دولت ترامپ

به نوشته وال استریت ژورنال، تهدید ترامپ درباره تحریم‌ها یکی از چندین پیام سخت دولت آمریکا به ایران در روز پنج‌شنبه بود. وزیر امور خارجه، مارکو روبیو، اعلام کرد ایران باید غنی‌سازی اورانیوم را متوقف کند و وزیر دفاع، پیت هگست، هشدار داد که ایران بهای حمایت از حوثی‌های یمن را خواهد پرداخت.

رئیس‌جمهور آمریکا پیش‌تر در ماه فوریه با اعمال مجموعه‌ای از تحریم‌ها علیه دلالان، شرکت‌های حمل‌ونقل و خریداران، فشار بر صادرات نفت ایران را افزایش داده بود.

ایران که در تلاش برای لغو تحریم‌ها به منظور فروش جهانی نفت و کاهش فشار بر اقتصاد خود است، ماه گذشته مذاکراتی را در مورد برنامه هسته‌ای خود با آمریکا آغاز کرد. با این حال، دو طرف بر سر خواسته کاخ سفید مبنی بر توقف کامل غنی‌سازی اورانیوم از سوی ایران و خرید آن از کشورهای ثالث به بن‌بست رسیده‌اند.

ایران انتظار داشت دور چهارم مذاکرات روز شنبه در رم آغاز شود، اما ایالات متحده روز پنج‌شنبه اعلام کرد این مذاکرات تا هفته آینده به تعویق افتاده است.

در یکی دیگر از نقاط تنش، یک جنگنده روز دوشنبه از ناو هواپیمابر «هری اس. ترومن» سقوط کرد؛ در حالی که ناو در حال چرخش شدید برای جلوگیری از برخورد یک پرتابه حوثی بود. ناو ترومن بیش از یک ماه است که در کارزار بمباران آمریکا برای سرکوب حملات حوثی‌ها مشارکت دارد.

حمید حسینی، سخنگوی اتحادیه صادرکنندگان نفت، گاز و پتروشیمی ایران در تهران، در واکنش به تهدیدات ترامپ گفت: «این حرف‌ها جدید نیست. خریداران نفت خام ایران با آمریکا دادوستدی ندارند و او نمی‌تواند تجارت چین با آمریکا را متوقف کند.»

نفتکش ایران نفت ایران

فشار تدریجی بر صادرات نفت

چین به یک شریان حیاتی اقتصادی خارج از کشور برای ایران تبدیل شده است. بر اساس داده‌های پلتفرم «کپلر»، کشورهای جنوب و جنوب‌شرق آسیا تنها مقادیر اندکی از گاز مایع ایران را خریداری می‌کنند. عراق پیش‌تر گاز طبیعی ایران را می‌خرید، اما دولت ترامپ معافیت تحریمی‌ای را که اجازه این تجارت را می‌داد، لغو کرد. سوریه نیز، که سال‌ها از مشتریان نفت ایران بود، پس از سرنگونی بشار اسد در سال گذشته، واردات را متوقف کرد.

چین در پی مجموعه‌ای از اقدامات تهاجمی واشنگتن، تجارت خود با ایران را کاهش داده است. در چارچوب کارزار «فشار حداکثری» که ترامپ در فوریه اعلام کرد، وزارت خزانه‌داری آمریکا دو پالایشگاه مستقل و سه پایانه نفتی در چین را به دلیل خرید نفت ایران از دسترسی به نظام مالی آمریکا و تجارت با ایالات متحده منع کرد.

در واکنش به این تحریم‌ها، پالایشگاه‌ها و پایانه‌های نفتی هدف‌گرفته‌شده، بارگیری نفت از ایران را متوقف کردند و طبق داده‌های کپلر، دست‌کم ۳۶ نفتکش حامل نفت خام ایران در آب‌های چین سرگردان شدند.

همایون فلکشاهی، تحلیلگر ارشد نفت در کپلر، می‌گوید تهدید جدید ترامپ، تأثیر کارزار فشار بر ایران را عمیق‌تر خواهد کرد، اما به طور کامل مانع خرید نفت ایران از سوی چین نخواهد شد.

فلکشاهی می‌گوید: «این یک فشار تدریجی و فرسایشی خواهد بود»، و پیش‌بینی می‌کند واردات نفت ایران به چین در نیمه نخست سال بیش از ۳۰ درصد کاهش یابد.

دولت‌های قبلی آمریکا از هدف گرفتن خریداران اصلی چینی خودداری می‌کردند تا از بروز اختلال در بازار نفت و افزایش قیمت آن، که می‌توانست به مصرف‌کنندگان آمریکایی آسیب بزند، جلوگیری کنند.

تهدید ترامپ در ابتدا باعث افزایش ۱.۸ درصدی قیمت آتی نفت آمریکا شد، اما قیمت‌ها بعداً کاهش یافت و تقریباً ثابت ماند و در حدود ۵۹ دلار به ازای هر بشکه قرار گرفت.

ایران ماه گذشته، همزمان با افزایش فشار بر صادرات نفتش، قیمت نفت خام خود را کاهش داد. در اواخر آوریل، شرکت ملی نفت ایران کاهشی در قیمت نفت صادراتی به آسیا را اعلام کرد. بر این اساس، نفت سنگین ایران برای تحویل در ماه مه، با قیمتی ۳۵ سنت پایین‌تر از معادل عمان و دب عرضه خواهد شد، در حالی که در آوریل، با ۱.۹۰ دلار بالاتر از آن شاخص فروخته می‌شد.

مقام‌های خلیج فارس گفته‌اند چین نسبت به دوره‌های تحریمی قبلی، آمادگی بیشتری برای مقابله با فشارهای فزاینده دارد؛ از جمله با استفاده از بانک‌هایی که با نظام مالی آمریکا ارتباطی ندارند و شرکت‌های صوری آماده به‌کار.