شیفتگی بی‌پایان رئیس‌جمهور آمریکا به هواپیما؛ چگونه ترامپ با هواپیماها معامله سیاسی می‌کند؟

دونالد ترامپ در 12 می (22 اردیبهشت) در مریلند سوار بر هواپیمای ویژه رئیس‌جمهور می‌شود. عکاس: وین مک‌نامی/گتی ایمیجز آمریکای شمالی

به گزارش اکوایران، شیفتگی دیرینه دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، نسبت به جهان هوانوردی، به ابزاری مفید برای دولت‌ها و شرکت‌هایی تبدیل شده که به‌دنبال جلب نظر مثبت او هستند.

به نوشته بلومبرگ، رئیس‌جمهور ایالات متحده از علاقه‌مندان به هوانوردی است به‌طوریکه بوئینگ 757 شخصی خود را «ترامپ فورس وان» نامیده و به‌دنبال خرید یک جت لوکس قطری برای استفاده به‌عنوان هواپیمای ریاست‌جمهوری است.

دومین مورد، یک نمونه عالی از طبیعت معامله‌گر ریاست‌جمهوری ترامپ است؛ موضوعی که در جریان سفر او به عربستان سعودی، قطر و امارات متحده عربی به‌شکل کامل مشخص است.

در نخستین روز حضور ترامپ در منطقه، صندوق ثروت عربستان سعودی، سفارشی به ارزش 4.8 میلیارد دلار به شرکت بوئینگ آمریکا ارائه داد. همچنین در جریان سفر امروز رئیس‌جمهور آمریکا به قطر، شرکت هواپیمایی قطر ایرویز قرار است یک سفارش بزرگ برای هواپیماهای غول‌پیکر این هواپیماساز آمریکایی ارائه دهد.

دونالد ترامپ و شاهزاده محمد بن‌سلمان در مراسم امضای قرارداد در عربستان سعودی در ریاض، 13 می (23 اردیبهشت).

بوئینگ در کنار ایرباس به‌عنوان دوقطبی جهانی در حوزه هواپیماهای تجاری بزرگ، نمادی قدرتمند از توانایی تولید آمریکا است. این موضوع باعث شده است این شرکت آمریکایی به مجرایی برای منافع اقتصادی آمریکا در خارج از این کشور تبدیل شود و در عین حال به‌عنوان هدفی از سوی چین یا اتحادیه اروپا در نظر گرفته شود، چراکه آن‌ها می‌خواهند از ترامپ امتیازات تجاری بگیرند.

جورج فرگوسن، یک تحلیل‌گر صنعت هوانوردی در بلومبرگ اینتلیجنس، می‌گوید: «بوئینگ بزرگ‌ترین صادرکننده آمریکا محسوب می‌شود و سلطه این کشور بر هوا-فضا را حفظ می‌کند. ما باور داریم خریداری هواپیماهایی بوئینگ در بسیاری از مذاکرات تعرفه‌ای آمریکا با کشورها قرار بگیرد.»

رئیس‌جمهور آمریکا در روز سه‌شنبه با هواپیمای ویژه رئیس‌جمهور آمریکا موسوم به ایر فورس وان (Air Force One) که حدود 40 سال قدمت دارد،‌ به عربستان سعودی سفر کرد. ترامپ با ریشخند زدن به این هواپیما، آن را نیازمند ارتقا و به‌روزرسانی فوری دانسته است. در حالیکه بوئینگ برای تکمیل تولید یک جفت هواپیمای جدید برای رئیس‌جمهور آمریکا با چالش روبه‌رو شده است، چشمان ترامپ بر یک بوئینگ 747-8 دیگر، متعلق به قطر افتاده است تا آن را به‌شکل رایگان و موقت با هواپیمای فعلی ریاست‌جمهوری جایگزین کند.

قبول هدیه‌ از یک کشور ثروتمند به نمایندگی از وزارت دفاع آمریکا، یک تصمیم آسان برای ترامپ است که گفته «او هرگز کسی نیست که چنین هدیه‌ای را رد کند.»

اما منتقدان این تصمیم، از جمله برخی اعضای حزب جمهوری‌خواه می‌گویند که این اتفاق باعث ایجاد نگرانی‌های اخلاقی، قانونی و امنیتی می‌شود و این امکان وجود دارد که یکی از نمادهای شاخص ریاست‌‌جمهوری آمریکا در معرض رسوایی خودساخته قرار بگیرد.

این هواپیما که پیش‌تر تحت مالکیت یک سیاست‌مدار ارشد قطری بود، دارای تزئینات لوکس است که مطابق با سلیقه ترامپ محسوب می‌شود.

رئیس‌جمهور آمریکا در زمانی که این هواپیما چند هفته گذشته در وست پام بیچ فرود آمد، به‌طور شخصی از آن بازدید کرد. دونالد ترامپ اعلام کرده است که این جامبو جت می‌تواند موقتا به‌عنوان هواپیمای ریاست‌جمهوری فعالیت کند تا زمانی که بوئینگ کار روی هواپیماهای جدید ریاست‌جمهوری را که حدود سال 2027 آماده خواهد بود، تکمیل کند.

چنین ترتیبی می‌تواند شرایط را برای ارتش آمریکا در جهت تجهیز هواپیما به مجموعه‌ای کامل از ویژگی‌های امنیتی نظیر اقدامات متقابل ضد سلاح‌های هسته‌ای و موشکی، دشوار کند. این هواپیما همچنین باید به‌منظور مقاوم‌سازی و بررسی دستگاه‌های شنود و سایر آسیب‌پذیری‌های اطلاعاتی، قطعه‌ قطعه شود.

این اتفاق می‌تواند بند قانون اساسی ایالات متحده را که گرفتن اشیاء ارزشمند از دولت‌های خارجی بدون تأیید کنگره را ممنوع می‌کند، زیر سوال ببرد.

ترامپ بر موضع خود مبنی بر اینکه هیچ نکته نامطلوبی در پذیرش کاخ پرنده قطر توسط ایالات متحده وجود ندارد، همچنان اصرار می‌ورزد. او در پست شبکه تروث سوشال نوشت: «چرا باید ارتش و سپس مالیات‌دهندگان ما مجبور شوند صدها میلیارد دلار بپردازند، در حالیکه می‌توانند آن را از کشوری که می‌خواهد به خاطر کار خوب انجام‌شده به ما پاداش دهد، به‌شکل رایگان دریافت کنند»؛ ترامپ همچنین گفته او می‌خواهد این هواپیما به‌طور موقت به‌عنوان ایر فورس وان مورد استفاده قرار بگیرد تا زمانی که هواپیماهای بوئینگ آماده شوند.

کِلی اورتبرگ، مدیرعامل نسبتا جدید بوئینگ، ترامپ را در سفرش به عربستان سعودی همراهی می‌کند. اورتبرگ وعده داده است که هواپیمای جدید ایر فورس وان را به‌زودی وارد چرخه خدمت‌رسانی کند و تا آنجا پیش رفته که از توصیه ایلان ماسک، مشاور میلیارد ترامپ، برای کارآمد ساختن تولید، استقبال کرده است. در همین زمان، اورتبرگ اعلام کرده که او نگران است جنگ تجاری ترامپ باعث آسیب بیشتر به زنجیره تأمین شکننده شود و این موضوع به‌طور بالقوه تلاش‌های بوئینگ برای افزایش تولید هواپیماهای تجاری را پیچیده‌تر کند.

در روابط دیپلماتیک میان آمریکا و کشورهای خاورمیانه، هواپیما یک جایگاه ویژه دارد. حدود 80 سال قبل، عربستان سعودی با هواپیمای اهدایی از سوی فرانکلین دی‌. روزولت، رئیس‌جمهور وقت آمریکا، شرکت هواپیمایی خود به‌‌نام «هواپیمایی سعودی» را راه‌اندازی کرد.

یک بوئینگ ۷۴۷ قطری در باند فرودگاه بین‌المللی پام بیچ در 15 فوریه 2025

شاید بارزترین نمونه از چگونگی توسل دولت‌ها و شرکت‌ها به ترامپ از طریق قدرت اقناع هواپیماها، هواپیمای خصوصی قطری باشد. پس از آنکه بریتانیا و آمریکا هفته گذشته یک توافق تجاری‌ را اعلام کردند که بیشتر جنبه نمایشی داشت و جزئیات کمی را شامل می‌شد، ترامپ سفارش هواپیماهای بوئینگ توسط شرکت مادر بریتیش ایرویز، IAG SA، را به‌عنوان شاهدی بر مهارت‌های برجسته معامله‌گری خود تبلیغ کرد.

صرف نظر از اینکه IAG ماه‌ها در حال نهایی کردن بزرگ‌ترین سفارش خود بود، هم‌زمانی این معامله با توافق تجاری، مسیری مناسب برای هر دو طرف فراهم کرد تا صمیمیت تازه خود را به نمایش بگذارند.

ترامپ مدت‌هاست که مجذوب هوانوردی بوده است. او حتی زمانی صاحب یک خط هوایی به نام خودش بود، اگرچه این پروژه عمر کوتاهی داشت. او هواپیمای شخصی خود را با نامش مزین کرده است.

به نظر می‌رسید تیم رئیس‌جمهور آمریکا تحت تأثیر گروهی از جنگنده‌های اف-۱۵ سعودی قرار گرفتند که ایر فورس وان را تا فرودگاه ریاض اسکورت کردند، چراکه آن‌ها عکس‌ها و ویدیوهایی را در حساب‌های رسانه‌های اجتماعی خود منتشر کردند.

جت‌های جنگنده F-15SA از نیروی هوایی سلطنتی عربستان سعودی، هواپیمای ایر فورس وان را در حال آماده شدن برای فرود در فرودگاه بین‌المللی ملک خالد در ۱۳ مه، اسکورت می‌کنند.

رئیس‌جمهور آمریکا همچنین در مورد مسائل مختلف مربوط به دنیای پرواز اظهار نظر کرده است، از خلبانان تجاری که ظاهرا مهارت کافی برای پرواز هواپیماها را ندارند گرفته تا تردیدهایش در مورد ایر فورس وان جدید که مدت‌هاست به تعویق افتاده است. او همچنین خود را در بحث مربوط به برخورد مرگبار بین یک هلیکوپتر نظامی و یک هواپیمای تجاری در واشنگتن دخالت داد و بدون ارائه مدرک گفت که بخشی از آن به استخدام‌های متنوع، منصفانه و فراگیر کنترل‌کننده‌های ترافیک هوایی مربوط می‌شود.

معاملات با چین در جریان مناقشه تجاری آن‌ها با آمریکا به‌عنوان یک سلاح مورد استفاده قرار گرفته است. ماه گذشته میلادی، پکن دستور توقف تحویل هواپیماهای بوئینگ را صادر کرد و حتی برخی از هواپیماهای موجود در کشور به آمریکا بازگردانده شدند. اکنون، با تلاش دو کشور برای آشتی، چین بار دیگر برای دریافت تحویل از بوئینگ اقدام کرده است.

صادرات هوا-فضای آمریکا به سنگ بنای نفوذ واشنگتن در سراسر جهان تبدیل شده است. ژاپن برای دهه‌ها تقریبا به‌طور انحصاری از بوئینگ خرید می‌کرد تا وفاداری خود را به واشنگتن نشان دهد. تنها اخیرا ایرباس توانسته سهم بیشتری از تجارت توکیو را به دست آورد.

معاملات با ارزش بالا که اغلب با پشتوانه قدرت دیپلماتیک و بسته‌های پشتیبانی بلندمدت همراه هستند، چیزی فراتر از سخت‌افزار ارائه می‌دهند؛ آن‌ها دهه‌هاست که ارتش‌ها، اقتصادها و استراتژی‌های امنیتی را به هم پیوند می‌دهند.