پلتفرمهای نمایش خانگی نمایش خانگی سرقت هنری میکنند؟

هنر همیشه در سبد دوم خانوار قرار داشته و مصرف آن منوطِ بر، عواملی چون تحصیلات، درآمد و سلیقه افراد در گذراندن فراغتشان است. تلویزیون یکی از راه‌های دسترسی خانوار به بخشی از محصولات فرهنگی و هنری است که شاید بیش از دیگر کالاهای هنری جنبه سرگرمی نیز دارد. تا چند سال گذشته محتوای قابل پخش این مدیا را در کشور دست صدا و سیما به عهده داشت و پخش فیلم به سینماها واگذار می‌شد، اما با روی کار آمدن سینمای خانگی، فیلم به سبد خانوار پیوست. همچون تجربه جهانی، نمایش خانگی در ایران با توزیع دی‌وی‌دی آغاز و در ادامه به خدمات آنلاین منتهی شد.

با داغ شدن «نمایش خانگی» انحصار در این بازار شکل گرفت، به طوری که رقابت شدیدی برای پخش سریال و فیلم را در دو شرکت فعال در کشور شاهد هستیم.

اما اعتراض یکی از کارگردانان مطرح تئاتر به ارائه فیلم نمایشش توسط ناشر آن در یکی از این پلتفرمها ما را بر آن داشت که نگاهی به مقررات و سازوکار این شرکتها ‌در مواجه با کپی رایت داشته باشیم.

در بند ابتدایی این قوانین جمله یکسانی درج شده که این شرکت‌ها از حق کپی رایت برخوردار هستند و در صورت نقض آن در سایت‌های دیگر، کاربران تشویق به اطلاع رسانی شده­اند. علاوه بر آن در بند دیگری بیان شده که محتواهای موجود توسط یک تهیه‌کننده یا شرکت تولیدی فیلم تهیه شده است و این شرکت‌ها تنها یک بستر برای نمایش این محتواها بوده و نقشی در تولید آنها نداشته­اند، از اینرو مسئولیتی در قبال محتوای ارائه شده ندارند.

 

چرا قانون کپی رایت در ایران جایی ندارد؟

 قانون کپی رایت به «کنوانسیون برن» که یک معاهده بین‌المللی برای حق تکثیر و حق مولف است، مربوط می‌شود. کشورهای جزو این کنوانسیون پدیدآورندگان آثار هنری را شامل کپی‌رایت می‌دانند. ایران به دلیل عدم عضویت در سازمان تجارت جهانی، در این کنوانسیون عضویت ندارد؛ این عدم عضویت،‌ مشکلاتی را برای آثار قابل انتشار ایجاد و فضا را برای برخی از سودجویان فراهم می‌کند.

اما مسئله جایی عجیب می‌شود که ارائه فیلم‌های خارجی در این پلتفرم‌های  نمایش خانگی بدون پرداخت هزینه کپی رایت صورت می‌گیرد در حالی که در مقابل هزینه‌ تماشای آن از کاربران دریافت می‌شود علاوه بر آن  با اتفاق پیش آمده واضح است که این پلتفرمها به حقوق خالقان اثر توجه چندانی ندارند اگر چه که بند اول قوانین درج شده در این سایت  مخاطبانشان را به قانون کپی‌رایت ملزم می‌دارد.