به گزارش اکوایران، جوزف نای، یکی از برجسته‌ترین متفکران و فعالان حوزه روابط بین‌الملل و ابداع‌کننده اصطلاح «قدرت نرم»، در سن 88 سالگی درگذشت.

در طول شش دهه فعالیت علمی و اجرایی، نای تأثیر عمیقی بر دانش سیاسی و سیاست خارجی ایالات متحده گذاشت. او در دو دولت آمریکا خدمت کرد و نقش مهمی در مقابله با اشاعه سلاح‌های هسته‌ای و تقویت روابط با ژاپن داشت.

او بیش از همه به خاطر ابداع مفهوم «قدرت نرم» (Soft Power) شناخته می‌شود؛ مفهومی که به توانایی یک کشور در جلب نظر و همراهی دیگران از طریق جذابیت، نه اجبار یا پرداخت پول اشاره دارد. نای معتقد بود که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، هرگز این مفهوم را درک نکرد.

آنتونی بلینکن، وزیر خارجه دولت جو بایدن، درباره نای گفت: «کمتر کسی به اندازه او در غنای فکری ما، درک ما از جهان و جایگاه آمریکا در آن سهم داشت.»

نای به‌گونه‌ای کم‌نظیر میان دنیای نظریه‌پردازی و سیاست‌گذاری رفت‌وآمد داشت؛ ویژگی‌ای که به گفته همکارانش، به او درکی منحصربه‌فرد از سازوکار سیاست خارجی آمریکا می‌داد.

دنیس وایلدِر، مشاور ارشد چین در دولت جرج دابلیو. بوش، گفت: «نای برای من نمونه کامل یک استاد دانشگاه بود؛ کسی که هم توان نظریه‌پردازی سطح بالا در روابط بین‌الملل را داشت و هم می‌توانست آن را به سیاست عملی تبدیل کند.»

نای در سال 1964 دکترای خود را از دانشگاه هاروارد گرفت و به تدریس در همان دانشگاه پرداخت. او از اعضای بنیان‌گذار مدرسه حکومت کندی در هاروارد بود که به پرورش رهبران سیاسی و دولتی شهرت دارد.

او همراه با رابرت کیوهن نظریه‌ای به نام «وابستگی متقابل پیچیده» (Complex Interdependence) را ارائه دادند که می‌گوید کشورها می‌توانند آنچنان از لحاظ اقتصادی به هم وابسته شوند که نیروی نظامی دیگر مهم‌ترین عامل در روابط بین آن‌ها نباشد.

در دولت جیمی کارتر، نای مسئول مقابله با اشاعه سلاح‌های هسته‌ای شد؛ موضوعی که بعدها نیز در مقام مدیر مرکز بلفر در هاروارد از 1989 تا 1993 روی آن کار کرد.

او در دولت بیل کلینتون به‌عنوان رئیس شورای اطلاعات ملی و دستیار وزیر دفاع خدمت کرد و راهبردهای امنیتی آمریکا، به‌ویژه در آسیا، را تدوین کرد. نای یکی از مدافعان اصلی اتحاد آمریکا با ژاپن در برابر قدرت فزاینده چین بود.

رندال شرایور، رئیس مؤسسه امور امنیتی هند و اقیانوس آرام، گفت: «نای نقش بی‌شماری در امنیت ملی ایالات متحده داشت. اتحاد آمریکا و ژاپن در بخش بزرگی از تلاش‌های او و ریچارد آرمیتاژ (دیپلمات بلندپایه‌ای که ماه گذشته میلادی درگذشت) شکل گرفته و تداوم یافته است.

نای نزدیک به یک دهه به‌عنوان رئیس مدرسه حکومت کندی در دانشگاه هاروارد خدمت کرد.

جرمی واینستاین، رئیس فعلی این مدرسه، از او به عنوان «دانشمندی منحصربه‌فرد، مدیری آینده‌نگر و راهنمایی دلسوز» یاد کرد.

واینستاین گفت: «حتی در جایی مانند مدرسه کندی که در تاریخ ریشه دارد، جو نای به عنوان چهره‌ای دگرگون‌کننده، برجسته است. او نه‌تنها این نهاد را به‌شکلی اساسی ساخت، بلکه حوزه روابط بین‌الملل را نیز متحول کرد.»

در سال‌های اخیر، نای از منتقدان سرسخت دونالد ترامپ بود. او معتقد بود ترامپ اهمیت قدرت نرم را درک نمی‌کند. نای در مقاله‌ای در فایننشال تایمز نوشت: «سابقه ترامپ در املاک و مستغلات نیویورک، دید او از قدرت را محدود به زور و معامله کرده است. واقع‌گرایی واقعی، ارزش‌های لیبرال یا قدرت نرم را نادیده نمی‌گیرد. اما خودشیفته‌های افراطی مانند ترامپ، واقع‌گراهای واقعی نیستند و قدرت نرم آمریکا در چهار سال آینده روزهای سختی پیش‌رو خواهد داشت.»

درگذشت نای - هم‌زمان با مرگ ریچارد آرمیتاژ، دیپلمات برجسته دیگر - در شرایطی رخ می‌دهد که آمریکا با کمبود کارشناسان آشنا با فرهنگ آسیا روبه‌رو است، در حالیکه تنش‌ها در منطقه هند و اقیانوس آرام رو به افزایش است.

دنیس وایلدِر گفت: «ما بدون شک دچار کمبود افرادی هستیم که در فرهنگ آسیایی ریشه دارند و این کمبود در بلندمدت پیامدهای منفی خواهد داشت.»