هنگامی‌ که پارامترهای وقوع مشروطیت مورد مداقه قرار می‌گیرد، عوامل و مولفه‌های اقتصادی در بسیاری از موارد بیش از دیگر عوامل به چشم می‌آیند. در مطالعه این حرکت بزرگ ملت ایران، این پرسش‌های‌کلیدی قابل طرح هستند که وضعیت اقتصادی ایران آن روز تا چه اندازه در بروز نارضایتی‌ها از سلطنت استبدادی نقش داشت و آیا مشروطه‌خواهان نسخه‌ای برای درمان دردهای اقتصادی ایران داشتند؟

از همه مهم‌تر اینکه جامعه‌ای با وضعیت اقتصاد ایران در آن ایام اصولا زمینه مناسبی برای تحولی شگرف چون انقلاب مشروطه را داشت؟ به هر صورت باید پذیرفت که این حرکت سترگ، پیشروانه و البته جسورانه ملت ایران پس از پیروزی با موانع بزرگی مواجه شد و اهداف و آرمان‌های آن سرانجام در یک حکومت اقتدارگرای دیگر به بوته نسیان سپرده شد.

 در این زمینه سیدحمید متقی پژوهشگر تاریخ ایران معاصر با فیاض زاهد استاد تاریخ دانشگاه آزاد و نویسنده آثاری چون «جامعه و بازار در عصر ناصری» و  «تاملاتی بر فلسفه تاریخ» به گفت‌وگو نشسته‌ است.