روشن است که اعتماد، از آنجا که دستاورد مجموعه‌ای از کنش‌‌های اجتماعی است، قاعدتا می‌تواند در سایر رفتار‌های اجتماعی از خصوصی‌ترین آنها گرفته تا حوزه وسیع‌تری چون مسائل اقتصادی نقش‌آفرین باشد. به همین دلیل باید در آغاز راه به تعریفی روشن درباره اعتماد برسیم.

 

اعتماد مردم به حاکمیت

در جامعه‌ای که از نعمت اعتماد اجتماعی برخوردار است، همبستگی و هماهنگی بیشتری دیده خواهد شد. دستاورد اعتماد اجتماعی، شکل‌گیری جامعه‌‌ای است که از نظر اقتصادی کارآمدتر خواهد بود و دارای سرمایه اجتماعی عظیمی‌ است و می‌تواند مسیر توسعه را آسان‌تر طی کند.

یکی از شاخص‌هایی که با محوریت اعتماد ارائه می‌شود، اعتماد مردم به حاکمیت است که سال ۲۰۱۸ توسط سازمان همکاری و توسعه اقتصادی با همکاری محققان مجمو‌عه‌ای از موسسات کلاس جهانی تشریح شد.
در واقع Trustlab یا همان شاخص اعتماد به حاکمیت، با ترکیبی از تکنیک های پیشرفته برگرفته از علوم رفتاری و اقتصاد تجربی و یک نظرسنجی گسترده در مورد سیاست و عوامل تعیین کننده اعتماد به دیگران و اعتماد به نهادها سنجیده می شود.

 

عوامل  موثر بر شاخص اعتماد

عوامل  موثر بر این شاخص عبارتند از صداقت حاکمیت در برابر فساد، رضایت از امنیت و مقابله با جرم، اطمینان به حاکمیت، پاسخ به حاکمیت، عدالت حاکمیت، تعصب مذهبی، امنیت مالی، احساس تحرک اجتماعی و رضایت از خدمات آموزشی و بهداشتی. در میان این عوامل صداقت حاکمیت به ویژه در برابر فساد‌های اقتصادی و پاسخگویی حاکمیت نقش تعیین‌کننده‌ای دارند. برای مثال اقدامات رئیس جمهور چین در سال 2013 در مبارزه با فساد، شاخص اعتماد به حاکمیت در چین را به‌طور چشم گیری افزایش داد.

اگر ارتباط اعتماد اجتماعی را با رشد اقتصادی مقایسه کنیم می‌فهمیم که میزان اهمیت اعتماد، در رشد وتوسعه اقتصادی تا چه میزان مهم است.

مقایسه میزان سطح اعتماد در مبادلات تجاری بین کشور‌ها با رتبه بزرگترین اقتصاد‌های جهان گویای این حرف است.

 


تاثیرات افزایش اعتماد بر جوامع

به نظر می‌رسد افزایش اعتماد چه در بعد فردی و چه در میان افراد و نهاد‌ها، به طور کلی آثار مثبتی در تشویق مردم به همکاری و تعامل با یکدیگر دارد و چرخ‌های فعالیت در جوامع را به حرکت در می‌آورد. اقدام برای افزایش اعتماد اجتماعی بین مردم با رویکرد مبارزه با فساد، پاسخگویی حاکمیت، امنیت مالی و عدالت حاکمیت بسیار مهم است و اگر در ایران به دنبال رشد اقتصادی و تعامل بیشتر افراد برای حرکت به سمت توسعه هستیم باید حاکمیت به صورت جدی با فساد مقابله کرده و امنیت مالی و اقتصادی را برای بخش خصوصی فراهم کند. همچنین پاسخگویی و عدالت حاکمیتی را در پیش بگیرد تا اعتماد عمومی به حاکمیت به عنوان موتور محرکه اقتصاد تقویت شود.