به گزارش اکوایران، در مراسم افتتاحیه سومین اجلاس همکاری‌های ایران و آفریقا که با حضور مسعود پزشکیان رئیس‌جمهوری و محمدرضا عارف معاون اول دولت و رئیس ستاد آفریقا در محل اجلاس سران برگزار شد، محمد اتابک وزیر صمت درباره روابط دیرینه ایران و آفریقا صحبت و تأکید کرد که این دوستی به یک سرمایه گرانقدر تبدیل شده و به رغم این روابط اقتصادی طولانی، سطح فعلی مبادلات تجاری دو طرف قابل قبول نیست.

وزیر صمت با اشاره به حجم کنونی تجارت ایران با آفریقا که تنها ۳ درصد از صادرات و یک درصد از واردات کشور را تشکیل می‌دهد، افزود: «افق همکاری‌های ایران و آفریقا باید به بیش از ۱۰ میلیارد دلار برسد و برای دستیابی به این هدف برنامه‌های کلانی داریم.»

برنامه‌های کلان ایران برای گسترش روابط تجاری

اتابک به تعدادی از برنامه‌های ایران برای گسترش همکاری‌های اقتصادی با آفریقا اشاره کرد. از جمله این برنامه‌ها می‌توان به توسعه زیرساخت‌ها، احداث شهرک‌های صنعتی و پالایشگاه‌ها، گسترش انرژی‌های نوین و کشت فراسرزمینی، و راه‌اندازی خطوط کشتیرانی و هوایی به جنوب آفریقا اشاره کرد.

یکی از اقدامات مهم در این مسیر، تأسیس صندوق توسعه مشترک ایران و آفریقا است. این صندوق با هدف جذب ۲ میلیارد دلار سرمایه و کاهش ریسک‌های تجاری با پوشش ۷۵ درصدی بیمه‌ای ایجاد خواهد شد.

اتابک همچنین بر ایجاد نمایشگاه‌های دائمی و مجازی تأکید کرد و گفت: «این نمایشگاه‌ها به شناسایی نیازهای تولیدی و معدنی آفریقا کمک کرده و گام‌های بلندی در تأمین متقابل برداشته خواهد شد.»

وزیر صمت در ادامه گفت که ایران آمادگی دارد توانمندی‌های فناورانه و نیروی متخصص خود را در اختیار کشورهای آفریقایی قرار دهد و همکاری‌های علمی و فناورانه را گسترش دهد.

اتابک سومین اجلاس ایران و آفریقا را یک حرکت بزرگ در روابط دو طرف دانست و افزود: «هدف ما ایجاد همکاری‌های پایدار و کارآفرینانه با مشارکت دانشگاه‌ها، بخش خصوصی و تولیدکنندگان است تا عصر نوینی در همکاری‌های دوجانبه خلق کنیم.»

حجم تجارت ایران و آفریقا در سال‌های اخیر

تجارت سالانه ایران با کشورهای آفریقایی به طور کلی به ۱.۲ میلیارد دلار می‌رسد که از این میزان، ۱.۱ میلیارد دلار آن به صادرات اختصاص دارد. در سال ۱۴۰۱، رکورد بالاترین میزان تجارت خارجی ایران با آفریقا ثبت شد که ارزش آن به حدود ۱.۲ میلیارد دلار رسید.

در سال 1402، حجم تبادلات تجاری قاره آفریقا به ۱۲۰۰ میلیارد دلار رسید که سهم ایران از این رقم، ناچیز بود. آفریقا با جمعیتی بالغ بر ۱.۴ میلیارد نفر و ۵۴ کشور، یک بازار بزرگ و فرصتی قابل توجه در زمینه تجارت و روابط اقتصادی محسوب می‌شود.

آمارهای گمرک نشان می‌دهد که در همین سال، ۵۱ درصد از صادرات ایران به آفریقا شامل مشتقات نفتی مانند کود اوره، قیر، گاز مایع و انواع روغن‌های صنعتی بوده است. پس از آن، ۳۷ درصد از صادرات ایران به این قاره به محصولات فولادی و آهنی اختصاص داشته است. سایر اقلام صادراتی شامل مواد غذایی، مصالح ساختمانی، فرش و کف‌پوش، شوینده‌ها، لوازم بهداشتی، لوازم خانگی، دارو و تجهیزات پزشکی، قطعات خودرو، لاستیک، مواد معدنی، لوازم الکتریکی، لوستر، مبلمان و اسباب‌بازی بوده است.